Vào dịp cuối năm, chúng ta thường công ty cải táng chiêu mộ phần, sang sửa lại chiêu mộ cũ, quy tập mồ mả đặt dải dác các nơi về 1 nghĩa trang gia đình dòng họ hoặc 1 nơi mới.
Phong tục bốc mả khởi nguồn từ thời Bắc thuộc lúc quan lại và thương lái Trung Quốc chết tại Nam mà gia đình có nhu cầu đưa xương cốt về chính quốc. Về sau thành lệ và thành phong tục. Ngoài ra, cũng do yếu tố địa lý Đồng bằng Bắc Bộ phần đa dạng là đất pha cát phù xa, lúc chôn người chết xuống phần phổ quát là tiêu hết thịt (thậm chí có chỗ đất còn hao cả xương ví như không bốc mả thì chỉ còn đất) mà cát phù xa thì bẩn nên phải tắm rửa thay áo. trong khi đấy gỗ hòm chôn trên đất tại Đồng Bằng Bắc Bộ nhanh hỏng và hay xập ván thiên bởi mùa lũ thì đầy nước, mà mùa cạn thì khô, mối lại hay tụ lại trên chỗ đất cao (mồ mả hay cao hơn ruộng) nên hay xông vào cỗ áo.

https://langmodadep35.com/boc-mo-nen-kieng-gi/
Thầy Thích Trí Thịnh – Trụ trì chùa Kim Sơn Lạc Hồng (ở Công viên nghĩa trang Lạc Hồng Viên, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Hoà Bình) cho biết: Cải táng mộ phần là thể hiện sự hiếu thảo của gia đạo, mong muốn đem lại những gì tốt đẹp nhất cho người quá cố. công việc này phải được thực hiện trước khi ánh mặt trời mọc, thường kéo dài từ đêm cho đến khoảng 5 – 6h sáng vì người xưa quan niệm, khi mặt trời chiếu vào, phần cốt sẽ bị sạm và đen; nghĩa là ánh dương chiếu vào phần cốt sẽ không được tốt”
Bên cạnh đó, đối với các phần mộ hoả chôn cất, được đậy trong hũ kín nên hoạt động đi lại có thể diễn ra trong ban ngày.
Đối với người Việt, điều quan yếu nhất trong việc sang cát, cất mộ là phải xem tuổi của người đứng ra khiến (trưởng họ, con trưởng) trong năm có ý định cải mả có thích hợp để thực hiện. thời gian tốt nhất trong năm để tiến hành bốc mộ là từ cuối Thu tới trước ngày Đông Chí của năm.
thời điểm không nên tiến hành cất mộ
Trước khi tiến hành bốc mộ, gia đình phải kiểm tra chiêu mộ phần, xem đã đủ thời kì cất mộ chưa, chiêu mộ đó có kết hay phạm trùng không? tuyển mộ kết là những ngôi chiêu tập sau một thời kì hoặc vừa chôn, đất đùn lên ngày một to dị thường. Đây có thể là do tính chất vật lý của đất. Có đa dạng cách thức để rà soát tuyển mộ kết như bằng những bí quyết cảm xạ, ngoại cảm, cảm nhận trường khí…
khi gặp trường hợp chiêu mộ kết thì phải chăng nhất là để nguyên không được chuyển dịch vì sẽ gây ra muôn nghìn rắc rối trong cuộc sống của cả dòng tộc. Sẽ chuyển cát thành hung, biến vượng thành lụi, từ lụi bại kinh tế đến sức khoẻ, mọi điều trong cuộc sống.
1 loại khác người ta thường hay nhầm với tuyển mộ kết là chiêu tập bị phạm trùng. Có phổ quát dòng trùng nhưng mô tả rõ nhất tại mộ là xác chôn qua đa dạng năm không tan. Có các khu vực có hàng chiếc chiêu mộ chôn đến hàng chục năm xác cũng còn đa số nguyên vẹn.